Niet ver van Veenendaal, op het grondgebied van Amerongen en Renswoude liggen verdedigingswerken van de Grebbelinie verborgen onder het groen. De werken werden in het verleden aangeduid met de namen als de Post aan de Roode Haan en het Werk aan de(n) Roode(n) Haan. De naam Roode Haan verwijst naar een -inmiddels verdwenen- herberg. De herbergier herinnerde daarmee aan de branden die woedden toen Spaanse troepen huishielden in Veenendaal en meer dan 100 huizen in vlammen opgingen.
Post bij de Roode Haan
In 1629 was ter plaatse van de huidige Liniedijk al een eenvoudige aarden veldschans opgeworpen, die werd verlaten toen de vijand naderde. In die periode werd zelfs Amersfoort bedreigd en ingenomen, hetgeen zou leiden tot nieuwe voornemens om een begravinge of Liniewal in de Gelderse Vallei aan te leggen.
Uiteindelijk zou het tot 1745 duren tot de Liniedijk van De Slaperdijk tot het Werk bij krachtwijk zou worden aangelegd. Vanwege het belang van de sluizen, de nabijheid van de niet-inundeerbare Emminkhuizerberg en de Slaperdijk nam deze positie een sleutelpositie in, tot de Roode Haan in de tweede lijn kwam te liggen na de aanleg van werken als de Linie van Juffrouwwijk(1799), die de toegang tot de Emminkhuizerberg ging afsluiten. In 1745 besteedde men extra aandacht aan het punt door een Spaanse Redoute te laten bouwen bij de inundatiesluis. Deze verdedigbare wachttoren keek uit over de Slaperdijk richting Emminkhuizerberg.
De huidige werken aan de Roode Haan werden gerealiseerd in 1785-1786, toen men nog rekening moest houden met een aanval via de Emminkhuizerberg. Die aanval zou kunnen komen van het Oostenrijk van Joseph II, die voor spanningen zorgde in Europa. Het verdedigingswerk dat de toegang naar het westen op deze positie moest afsluiten bestaat in feite uit de versterkte Liniedijk in getenailleerde vorm. Dankzij deze vorm werd het mogelijk geschutsemplacementen voor kanonnen aan te leggen. De werken werden aangevuld met een halve Lunet aan de Renswoudse zijde van het water, waar ook geschut in positie kon worden gebracht.
Sluis Roode HaanIn de loop der tijd werd het Werk aan de Roode Haan enkele malen aangepast. Ook de sluis werd vernieuwd in 1847. Een paar jaar later, in 1866 wordt het hier mogelijk gemaakt om ook inundaties te stellen achter de liniedijk.
Toen de Grebbelinie als Valleistelling dienst ging doen tijdens de mobilisatiedagen werd het Werk bij de Roode Haan voorzien van betonnen kazematten. Het betrof vooral Gietstalen kazematten die in 1941 door de bezetter werden ontmanteld. Hier en daar liggen de betonnen resten nog in het terrein. Tijdens de meidagen 1940 stond bij de sluis tevens luchtdoelafweergeschut dat treffers leek te plaatsen op een overvliegend vliegtuig. De Junker stortte in ieder geval niet ver van de Slaperdijk neer.
De Lunet ten noorden van de sluis is met enige moeite nog herkenbaar in het terrein. In de aarden wal zit nog een kazemat verborgen; een zogenaamd Stekelvarken voor een zware mitrailleur. Het loodsje van het Waterschap in de Lunet herbergt nog altijd de schotbalken, die de watervloed moeten tegenhouden, als de Grebbedijk doorbreekt.
De Stichting Grebbelinie heeft de afgelopen jaren onderzoek verricht in het terrein. Diverse grensstenen van het Ministerie van Oorlog werden aangetroffen. De Roode Haan speelde lange tijd een rol als recreatieterrein, maar de toegang is nu beperkt. Wel is er een wandelpad langs het kanaal en over het verdedigingswerk.
Recreatieve Informatie
Toegankelijkheid: beperkt: het pad over de liniedijk en Roode Haan is toegankelijk. Hierdoor kan het vestingwerk worden bezocht. Het overige deel van het achterliggende gebied is niet (meer) toegankelijk.
Voorzieningen: kanovlonders, visoever
Activiteiten: kanovaren, vissen.
Locatie: tegenover Slaperdijk 39, Overberg. (Bij Veenendaal) Gemeente Utrechtse Heuvelrug.
