De Groeperkade is de tweede keerkade in de Grebbelinie, na de Slaperdijk. Samen omsluiten ze de Groepse Kom. Haar functie bestond in het keren van het water dat door de sluizen in de Slaperdijk werd doorgelaten en werd gestuit door de sluizen in de Groeperkade, waardoor het gebied geïnundeerd kon worden. De kade is bijzonder lang(ruim 6 km); vanaf buurtschap De Groep slingert de kade zich langs het Werk aan de Engelaar naar het Werk aan de Daatselaar waar ze aansluit op de Slaperdijk.

De Nieuwe Kade

Aanvankelijk dacht Bernard de Roij dat de Grebbelinie wel zonder de Groeperkade zou kunnen functioneren. In 1745 werd deze keerkade dan ook niet aangelegd. Het gebied tussen de Slaperdijk en de Lambalgerkeerkade in Scherpenzeel was wel wat groot, zodat men zich wel enige zorgen maakte of het gehele gebied wel geïnundeerd zou kunnen worden. Een proefinundatie werd overwogen, maar de Vrede van Aken in 1748 maakte aan de oorlog met Frankrijk een einde en de proefinundatie ging niet door.

Toen de inundatie in de Grebbelinie in 1794-1795 voor het eerst werd gesteld, bleek dat er toch een kade moest worden aangelegd bij De Groep, omdat een groot deel van het gebied niet geïnundeerd kon worden vanwege hoogteverschillen tussen Veenendaal en Scherpenzeel. Het eerste deel werd gerealiseerd in 1795; het werd op kaarten aangeduid met “De Nieuwe Kade”. Tijdens waterpassingen bleek dat er geen hoge gronden waren om de kade naartoe te leiden; het water kon er nog steeds omheen stromen. Daarom besloot men in 1799 om de Groeperkade te laten aan te sluiten met de Slaperdijk. Dit belangrijke punt werd daarop versterkt met het reeds genoemde Werk aan de Daatselaar. Het aansluitpunt met de Liniedijk versterkte men tot ‘post’.

In de Tweede Wereldoorlog werd hard gevochten op en om de Groeperkade, vooral bij het Werk aan de Engelaar. Kapitein Moquette wist tijdens de Meidagen ’40 met enkele tientallen soldaten de overmachtige vijand te weerstaan in deze voorpost. Tijdens de oorlog werden een aantal mensen op de kade gefusilleerd. Een eenvoudig wit kruisje herinnert eraan.

Een deel van de Groeperkade werd na de Tweede Wereldoorlog tijdens ruilverkavelingen afgegraven en tot landbouwgrond gemaakt vanaf de knik bij het Wittenoordse Bos tot de Barneveldse straat. Dit gedeelte van de Groeperkade werd in 2006 hersteld bij de realisering van het Landgoed Wittenoord. Opvallend genoeg bleef een klein deel van de Groeperkade bij de Barneveldse straat tijdens de ruilverkaveling gespaard. Op dit gedeelte van de kade was in de jaren ’50 een luchtwachttoren gebouwd. Vanuit deze constructies hoopte men laagvliegende vijandelijke vliegtuigen te kunnen waarnemen en volgen. Tussen 1951 en 1955 werden 140 torens gebouwd. Het exemplaar in Renswoude was 1 van de drie torens van de luchtwachtkring ‘R’, niet ver van luchtwachtcentrum Amersfoort. Nu had men de toren ook in het open veld kunnen bouwen, maar men gaf er de voorkeur aan om de uitkijkposten te laten opgaan in de begroeiing (van bijvoorbeeld de Groeperkade), vanwege de camouflage. Na 1968 werden de constructies afgebroken, omdat men de steeds snellere straaljagers niet meer goed met oog en oor kon volgen. Renswoude hield er een stukje Groeperkade aan over, omdat de ruilverkaveling inmiddels afgerond was. Met het herstel van de Groeperkade maakt het ‘eilandje’ uit 1799 eindelijk weer contact met het ontwerp uit de 18e eeuw.